Ở tập 1 của Xách máy lên quay, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về khẩu độ. Trong bài viết này, Học Là Phim sẽ chia sẻ với các bạn về yếu tố tiếp theo giúp điều chỉnh ánh sáng khi quay phim, đó chính là tốc độ màn trập (shutter speed).

Các bạn có để ý khi chụp ảnh bằng máy DSLR, chúng ta sẽ nghe thấy những tiếng tách tách kiểu như thế này:

Đó chính là tiếng động khi màn trập máy ảnh thực hiện 1 chu kỳ mở ra và đóng lại để lượng ánh sáng đi vào tới cảm biến máy ảnh. Vậy màn trập chính là một màn chắn nằm ngay phía trước cảm biến máy ảnh. Khi màn trập mở ra và đóng lại với tốc độ càng nhanh (khoảng thời gian 1 chu kỳ đóng mở càng nhanh) thì lượng ánh sáng đi vào cảm biến càng ít, hình ảnh sẽ càng tối. Ngược lại, khi tốc độ màn chập càm chậm thì lượng ánh sáng đi vào cảm biến càng nhiều, hình ảnh sẽ càng sáng.

Hiệu ứng motion blur

So sánh tốc độ màn trập nhanh và chậm

Motion blur là hiệu ứng mà những chuyển động trong khung hình bị nhòe nhòe (blur). Khi để tốc độ màn trập càng chậm thì hiệu ứng motion blur càng gia tăng, các chuyển động sẽ càng bị nhòe đi. Ngược lại, khi để tốc độ màn trập càng nhanh thì hiệu ứng motion blur cảm giảm sút và có khi còn mất hẳn, chuyển động trong khung hình hiển thị cực kỳ rõ nét.

Tốc độ khung hình

Như chúng ta đã biết, video chính là chuỗi các hình ảnh liên tiếp được ghép nối lại. Tốc độ khung hình (frame rate) là giá trị đo lường số hình ảnh có trong 1 giây video. Thuật ngữ 24 hình/giây khá phổ biến vì đây là tốc độ khung hình được sử dụng nhiều nhất trong phim điện ảnh từ trước đến giờ. Đơn vị của tốc độ khung hình là số hình trên giây (frame per second, viết tắt fps). Khi chơi game các bạn cũng sẽ thấy những game hành động, bắn súng có fps càng cao (VD: 60 fps) tức là giá trị frame rate càng cao, đồng nghĩa với việc chuyển động trong hình ảnh càng mượt mà và sắc nét.

Nguyên tắc nhân đôi tốc độ khung hình

Tốc độ màn trập = 2 x Tốc độ khung hình

Nguyên tắc phổ biến trong quay phim là cài đặt tốc độ màn trập gấp đôi tốc độ khung hình để có được những chuyển động trong hình ảnh thật nhất với mắt người, tạo độ chân thực cho video. Ví dụ, khi các bạn quay ở tốc độ khung hình là 24 fps, hãy để tốc độ màn trập là 1/50, khi các bạn quay ở tốc độ khung hình là 60 fps, hãy để tốc độ màn trập là 1/125.

Lưu ý khi set tốc độ màn trập

Không phải lúc nào cũng “cứng nhắc” cài đặt tốc độ màn trập gấp đôi theo đúng công thức trên. Có những cảnh quay chuyển động siêu nhanh, cần cài đặt tốc độ màn trập cao để bắt rõ từng chuyển động.

Phim Giải cứu binh nhì Ryan được quay ở tốc độ 1/1000

Với các bạn quay phim bằng điện thoại, smartphone, hãy sử dụng các app quay phim từ các bên thứ 3, ví dụ Filmic Pro trên iPhone, để có thể tùy chỉnh được thông số tốc độ màn trập.